Kardes turkuler 15 yasında

[IZA]

Çok kültürlü dilin konuşulduğu bu coğrafyada çok kültürlülüğe sahip çıkılması gerektiğine inanıyorlar ve, ‘Keşke Osmanlıca şiirselliğiyle hayatımızda olsa ve bugün de konuşulabilse’ diyorlar.
siteadi.com - Kardes turkuler 15 yasında
‘Bizim türkümüz kimlik mücadelesiyle başladı’

Türkiye’nin ilk etnik, cinsel, dinsel eşitlikler etiği üzerine çalışmalar yapan müzik grubu Kardeş Türküler 15 yaşında. Boğaziçi Gösteri Sanatlar’da başlayan öyküleri ‘Kardeş Türküler 15 Yılın Öyküsü’ adıyla bir kitaba dönüştü ve haziran ayında raflardaki yerini aldı. 15 yılda yaşanılan bu kardeşlik öyküsü, söylenilen bu kardeşlik türküsü en azından Türkiye dediğimiz coğrafya üzerinde yaşayanların birlikte yaşama projesi niteliğinde. ‘Tıpkı eskiden olduğu gibi dilimiz, dinimiz ve rengimiz farklı da olasa birbirimizi severek kardeşce bir arada yaşayabileceğimizi göstermek amacıyla çıktık yola.’ diyor. Kardeş Türküler. Türkiye’de ilk kez ellerini taşın altına koyup Kürtçe halk şarkılarını onlar seslendiriyorlar ve ilk kürtçe klibini yapıyorlar. Engeller, Oto engeller vs. uzun ve mücadelelerle dolu yollardan geçiyorlar. Kalan Müzik onları kanatları altına alıyor ve ilk albümleri Kardeş Türküler’le kaset piyasasına giriyorlar. ‘Kliplerimizi yayınlayacak kanalları arıyoruz. Parasını da ödeyeceğiz.’ şeklinde ilanlarına cevap alamadıkları bir dönemde Hülya Avşar, Kardeş Türküler’e kucak açıyor ve ‘gelin istediğiniz dilde söyleyin. Kürtçe de söyleyin. Klibinizi de yayınlayacağım.’ diyor ve şeytanın bacağı kırılıyor. Sayısız konser, kayıt ve araştırmalarla dolu bir öykü. Bu öykünün kahramanlarıyla birlikteyiz.

Düşmanlıklarla dolu bu kargaşalar dünyasında nasıl doğdu bu kardeşlik öyküsü?

Ülker Uncu: Boğaziçi Üniversitesi Folklor Kulübü’nde bir araya gelen müzisyenlerin başlattığı bir proje Kardeş Türküler. O yıllarda Boğaziçi Üniversitesi’nde oluşan ve alternatif kültür sanat etkinlikleri oluşturmaya çalışan müzisyen, dansçı ve tiyatrocuların tartıştığı ve ortaya attığı bir proje.

Feryal Öney: Önceki yıllarda bir koro geleneği vardı. Sonrasında insanlar enstrüman da çalmayı öğrendi ve yavaş yavaş bu projede çalışabilecek bir topluluk ortaya çıktı.

Ü.U: Derken 90’lı yıllarda kimlik mücadeleleri başladığında bizim de öykümüz başlamış oldu.

Başlangıçta A Capella, yani vokale dayalı müzik yapıyordunuz. Sonra enstrümanların da işin içine girmesi gerekti. O zaman ne yaptınız?

Ü.U: İlk iki yıl enstrüman öğrenmeye başladık.

Yani enstrüman çalmayı bilmiyor muydunuz?

F.Ö: Tabii bir iki arkadaşımız vardı saz çalan ama çoğumuz bilmiyorduk. Ben blok flüt ve mandolin çalabiliyordum. O da babamdan öğrendiğim kadarıyla. O zamanlar herkes ‘ne iş olsa yaparım’ modundaydı.

Ü.U: Ben de akordeon çalmaya başladım. Bunlar bizim ana sazlarımız oldular ama şarkılarını söylediğimiz halkların da sazları her zaman orkestramızda yer aldı. Zaten zenginlik bu halk kültürlerinin bir araya gelmesinden doğdu.






Repertuvarınızda sevda şarkılarından ağıtlara, ilahilere varana dek pek çok konu yer alıyor. Ve asıl temanız Türkiye’de yaşayan halklar olmasına rağmen dünya şarkılarını da seslendirdiniz...

F.Ö: Bizim dünya şarkılarını seslendirmemiz aslında bir arayışın sonucuydu. Özellikle o 45’lik plakların olduğu aranjman döneminin üzerimizde bıraktığı izler var.



BGST’de (Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu) yer alanlar geleneksel müzik, sanat müziği, rock müzik dinliyorlardı. Bu bir avantajdı bizim için. Türkülerin 70’li yıllarda Batı müziği, rock müzik gibi türlerle yeniden güncellenmesi söz konusu olmuştu. Bu sayede bu dönemlere de uzandık.



Türküler söze dayalı oldukları ve halk Türkçesi olduğu için bugünde anlaşılmasında bir sıkıntı yaşanmıyor ama söze dayalı sanat müziğinde güfteler Osmanlıca olduğu için lafzi anlamda bir güncelleme neredeyse mümkün değil gibi. Osmanlıca hakkında ne düşünüyorsunuz?

F.Ö: Ben Osmanlıcayı seviyorum. Hâlâ dilimizde o kadar çok Osmanlıca kelime var ki. Keşke o şiirsel dil yontulmasa da konuşulsa, güncelliğini yitirmese. Bu topraklarda yemekler, diller, giyim-kuşam nasıl birbirinden etkilendiyse içiçeyse Osmanlıca dediğimiz dil aslında sadece Türkçe, Arapça ve Farsçadan oluşmuş bir dil değil Rumca, Ermenice ve Kürtçenin de içinde yer aldığı bir dildir aynı zamanda. Keşke hâlâ Osmanlıca konuşulan dil olsaydı.



Ü.U: İşte biz bu çok kültürlü dilin konuşulduğu bu coğrafayadaki çok kültürlülüğe sahip çıkılması gerektiğine inanıyoruz. Bugün Türkiye’de kültürel çoğulcu bir politikanın gündelik hayatta nasıl kurulabileceğini tartışırken, geçmişin farklı kültürlerinin bir arada yaşayabildiği ve birbirini etkileyebildiği örneklerini sahiplenip, buradan bir çıkış yolu oluşturabileceğimizi düşünüyoruz.



Siz halk müziği değil halkların müziğini yapıyorsunuz. Grubunuzda yer alan elmanlar da bu çeşitlilikten mi geliyor? Yani farklı etnik kökenlerden mi oluşuyor grup elemanları?

F.Ö: 90’larda başlayan kimlik arayışları herkesin kendi kökenlerini araştırmaya yönelmesini de beraberinde getirdi. Benim yaptığım araştırmalar hep Türkmen olduğum sonucunu ortaya çıkardı.



Ü.U: Benim ailem Giritli. Kadroda Kürtler ve Ermeniler de var.



Konserlerle başlayan Kardeş Türküler yolculuğunda hep yapılmayanı ilk yapan oldunuz. Bu yıl konserinizde başörtülü bir gitarist sahne almıştı. Bu çok konuşuldu ama size gelen tepkiler ne yönde oldu?

Ü.U: Konser ertesi telefonlarımız hiç susmadı. Oysa dinlerin, dillerin, her türlü farklı kimliğin bir arada yaşayabileceğini savunan bir projede başörtülü birisinin yer alması son derece olağan.