ÇERKEZ ETHEM AYAKLANMASI
siteadi.com - önemli ayaklanmalar I. İnönü savaşı sırasında bastırılmıştır. Kuvay-i Seyyare döneminde oldukça başarılı hizmetler veren Çerkez Ethem bu yenilgi sonunda Yunan ordusuna teslim olmuş ve TBMM tarafından vatan haini olarak ilan edilmiştir.
Çerkez Ethem, TBMM Reisliğine Meclisi de aşağılayan ve Mustafa Kemal'in Bilecik'ten dönerken Ankara'ya götürdüğü İstanbul Hükümeti'nin temsilcilerinin hemen serbest bırakılmasını isteyen bir telgraf çekti. Bunu üzerine Meclis'de Kuvayi Seyyareye karşı çıktı. Batı Cephesi komutanlığı Ethem ve Tevfik Beylerin vatana ihanet suçu işlediklerini öne sürerek teslim olmalarını istedi. Fakat mebus Reşit Bey'in de kendilerine katılmasıyla üç kardeş Uşak'ta Yunanlılarla görüştüler. Düzenli ordu İsmet Bey ve Refet Bey'in komutasında 1921 yılı ocak ayında Kuvayı Seyyare'nin tuttuğu Gediz-Kütahya üstüne yürüdü. Çerkez Ethem'in yanındaki kuvvet iyice küçülmüştü. 1. Süvari Grubu komutanı binbaşı Derviş Bey takip ediyordu. Derviş Bey, Ethem'in arkadaşı olduğu için Yunanlılara sığınmadan önce silahlarını bırakmasını sağladı.

DEMİRCİ MEHMET EFE AYAKLANMASI
Aralık 1920’de ayaklanmış, Refet Bey tarafından bastırılmıştır. Nazilli’li olan Mehmet Efe babasıyla demircilik yaptığından “Demirci” ünvanı ile anılmıştır. Milli Mücadele’nin başında Yunanğlılara karşı önemli hizmetlerde bulunmuş olan Demirci Mehmet Efe düzenli orduya geçişte Çerkez Ethem’in kışkırtmasıyla problem çıkarmıştır. Düzenli ordunun kurulmasında Batı Cephesi ikiye ayrıldı. Güney cephesine Albay Refet Bey atandı. Albay Refet Bey Isparta’da bulunan Demirci Mehmed Efe’yi, merkezi Konya’da bulunan Atlı Takip kuvvetleri komutanlığına atayarak orduya katılmasını istedi. Emrindeki kuvvetlerden 300 atlı ile bir süvari alayı kurulacaktı. Demirci Mehmet Efe önce bu teklifi kabul etmiş, ancak daha sonra bunu reddetmiştir. Bunda da Çerkez Ethem’in rol oynadığı ifade edilmektedir. Çünkü Batı Cephesi Komutanlığı ile arası açılmış olan Ethem Bey kendine destek için Demirci ile temasa geçmiş ve onu birleşmeye çağırarak emrindeki adamlara ayda kırkar lira maaş vereceğini belirtmiştir. Demirci Efe kuvvetlerini Isparta çevresinde topladı. Albay Refet Bey Mustafa Kemal Paşa’nın olurunu aldıktan sonra Demirci üzerine kuvvet gönderdi. 18 Aralık 1920 tarihine kadar Demirci’nin efelerinden yediyüz kişi yakalandı. Demirci seksen kadar adamıyla Acıpayam tarafına oradan Tavas dolaylarına çekildi. Demirci Efe ile temas kuran yüzbaşı Nuri Bey onu teslim olmaya ikna etti. Demirci yanındaki kuvvetlerle 30 Aralık 1920’de teslim oldu.


ZEYTUN SAVAŞI
Birinci Dünya Savaşı'nda Ermeniler'in Zeytun isyanları dolayısıyla yapılan çarpışmalarda Zeytun Kasabası tamamen yanmış ve Zeytun Ermenileri de bu sebepten tehcire tabi tutulmuşlardı.
Mondros Mütarekesi'nden sonra Zeytun Ermenilerinden 1.500 kadarı İngilizler tarafından kasabaya getirilmiş ve bina olmadığı için kışla binasına yerleştirilmişti. Zeytun'a gelen bu Ermeniler yerleştikleri kışlayı ve etrafındaki 25 kadar binayı tahkim ederek, silahlı olduklarından, sözde kendilerini savunmaya başlamışlardı. Bunun üzerine, bunların yola getirilmesini sağlamak amacıyla Zeytun'a gönderilen nasihat heyetlerini de pek dinlememişlerdi. Bundan sonra da örgütlü Zeytun Ermenileri harekete geçerek, çevre köylere saldırıya başlamışlar ve bu saldırının sürmesi üzerine, durumun yakından araştırılmasına lüzum duyulmuştu. Bu araştırmanın sonucu eylem taraftarı olan Ermenilerin azınlık durumunda olduğu anlaşılmıştı . Bu arada, başka bölgelerden kaçan Ermeniler de Zeytun'a gelmişler ve böylece Zeytun, Ermenilerin toplandıkları bir üs haline gelivermişti.
Bu durum üzerine, Millî Kuvvetler harekete geçerek 27 Haziran 1921 günü Zeytun kışlası 25. Alay tarafından kuşatılarak, hükümetin teklifleri Ermenilere bildirilmişti. Kışla dışında ikamet eden 125 evden ibaret Ermeni halkı hükümetin isteklerini kabul ederek, hayvanları ve eşyaları ile teslim olmuşlardı. Kışlada ise yalnız silahlı olarak çekilip gitmek isteyen 150 eylemci eşkiya kalmıştı. Bunlarla yapılan çarpışma sonunda araziyi çok iyi bilen bu Ermenilerden bir bölümü firar etmişler ise , daha sonra ele geçirilmişler, bir bölümü de Kilis'de bulunan Fransız kuvvetlerine katılmışlardı .
Böylece yukarı Toros Geçitleri'nde de Ankara Hükümeti'nin varlığı hissettirilmiş ve otoritesi sağlanmıştır.
"