Süt İçtim Dilim Yandı

[seyyid]

Kilis’te askerlik hizmetini yapan Adanalı Saim isminde bir Jandarma Çavuşu vardı. Askerliğini Kilis merkezde askeri mahfelde (1) yapıyordu. Karşı evlerden birisinde Servinaz isminde çok güzel ve servi boylu bir kız vardı. Kız, evlerinin kuzeye bakan livanına kurmuş olduğu gergefte (2) nakış işlerdi. Yolun karşısındaki askeri mahfelde görev yapan Saim Çavuş da, uzaktan da olsa, Servinaz kızı görüyor ve onun hareketlerini izliyordu.
siteadi.com - Süt İçtim Dilim Yandı

Servinaz kız da, hep oturarak işlenen gergef işinden yorulup da arada bir ayağa kalkarak temiz hava almak için sağa-sola bakarken, Saim Çavuş’la göz göze geliyor, birbirlerine bakışıyorlardı.


Bu şekilde uzaktan uzağa bakışmalar, temiz bir aşka dönüştü ve Saim Çavuş Adana’daki annesine ve babasına mektup yazarak, Kilis’te güzel bir kıza âşık olduğunu, hemen gelip bu kızı kendisine istemelerini söylemişti.
Saim Çavuş’un annesi ve babası da bir oğullarının bu isteğini kırmayarak, hemen kalkıp Kilis’e geldiler.


Oğullarının gösterdiği Servinaz kızın kapısını çalarak, “Tanrı misafiri kabul eder misiniz?” derler.
Kilis’in gelenek ve göreneklerinde, Tanrı misafiri olarak gelenler hemen içeri alınır ve ikramda bulunulur. Aç ise yemek ikram edilir, yorgun ise istirahat etmesi sağlanır.


Misafirleri, “Hoş geldiniz efendim, safalar getirdiniz” deyip içeri aldıktan sonra, hemen Servinaz kızın babasına haber salıp, yabancı misafirlerin geldiği haber verilince, kızın babası Köşker (3) Nazif amca da eve gelerek, misafirlerle hoş beş ettikten sonra, oğlanın babası kendilerini tanıtır ve sebebi ziyaretlerinin nedenini açıklayarak, karşıdaki askeri mahfelde Jandarma çavuşu olarak askerlik hizmetini yapmakta olan oğulları için, Servinaz kıza dünür geldiklerini söyler.


Medeni bir insan olan kızın babası Nazif Amca, kızını bir kenara çekerek; ”Kızım sen bu işe ne diyorsun?” diye kızın fikrini sorar, Servinaz da “Babacığım sen nasıl uygun görüyorsan, öğle olsun” deyince, kahveler içildikten sonra; Nazif amca, oğlanın babasına dönerek, “Şu oğlanı çağırın da, biz de görelim, tanıyalım” deyince, onu da çağırırlar.


Damat adayı Saim Çavuş gelir, utangaç bir tavırla kendisine gösterilen yere oturur. Kahveler içilmiştir. Damat için ayrı bir kahve pişirilmek istenir. Saim Çavuş, damatlara tuzlu kahve pişirmek adet haline geldiğini bildiğinden, işin kurnazlığına kaçar ve “Ben kahve almıyım, bir bardak süd alıym” der.


Damadın bu kurnazlığına karşı Servinaz kızımız da aynı kurnazlıkla hareket ederek, sütü iyice kaynatır ve bardağa doldurup damada sunar. Saim Damat, bardağı alınca, kafasına dikip sütü yudumlar ama hem ağzı ve dili yanar, hem de elindeki sütün tamamı, yerde serili olan kilimin üzerine dökülür. Damat, dakikalarca öksürerek, boğazını temizlemeye çalışır, hemen su verilir ve elini yüzünü yıkaması sağlanır.


Kilime dökülen sıcak süt temizlenir ve damat gelip yerine oturur ama bunu gören Servinaz kız, yaptığından çok pişman olur, utancından yüzü kıpkırmızı olarak gelir ve Saim’den özür diler. Damat bakar ki Servinaz’ın çok aşırı derecede utandığını ve kendini heder edercesine mahcup olduğunu görünce, onu rahatlatmak ister ve ne kadar sevdiğini dile getirmek için;

“Süd içtim dilim yandı, amanın amanın,
Döküldü kilim yandı, ben sana heyranım,
Ben kilimde değilem, amanın amanın
Bahçemde gülüm yandı, kız sana heyranım” der.

Bu arada sohbet koyulaşır ve oğlanın anası konuşurken, oğlunun akıllı ve terbiyeli bir genç olduğu ve şu anda ‘Cenderme çavuşu’ olduğundan bahsedince, kızın halası söze karışarak, “Kele bacım, sen oğlanın ne iş yaptığından ve zenaatından bahset, Cenderme çavuşluğu da neymiş, o geçici bir şeydir” deyince.


Bunu duyan Saim Çavuş;

“Cenderme çavuşuyam, amanın amanın,
Yol verin savuşuyam, kız sana heyranım.
Beni çavuş sanmayın, amanın amanın,
Bölüğün başkanıyam, kız sana heyranım” der.

Sohbet koyulaşınca oğlanın babası, bu işin adını koyalım der ve Allah’ın emri, Peygamberin kavli ile Servinaz’ı kızı oğlu Saim’e ister.


Kızın babası Nazif Amca, kızın annesinin de bu konuda olumlu fikrini aldıktan sonra, ellerini ovuşturarak, “Ne yapalım, takdiri ilahi böyle yazmışsa, Allah hayırlı ve uğurlu etsin” deyince, Saim ile Servinaz, büyüklerin ellerini öperler.


Artık akrabalık başlamıştır. Dünürler iki gün daha Kilis’te kaldıktan sonra, Adana’ya gidip, oradaki akrabaları ile de bu mutluluğu paylaşmak isterler ve oğlana 15 gün izin alıp, yola çıkmaya hazırlanırlar.


Fakat Servinaz buna itiraz eder ve Saim’in izninin hiç olmazsa birkaç gününü Kilis’te geçirmesini ve birlikte çarşıya çıkıp alış-veriş yapmalarını teklif edince, birbirlerini çok sevdiklerini gören oğlanın babası, buna müsaade eder ve izninin 3 gününü Kilis’te geçirdikten sonra Adana’ya gelmesine müsaade ederler.


Fakat Saim Çavuş, annesini ve babasını Adana’ya yolcu edip, savuşturduktan sonra, Servinaz’ın elinden tutar ve;

“Cendermeyim Cenderme, amanın amanın,
Beni yoldan eyleme, kız sana heyranım.
Beni yoldan eyledin, amanın amanın,
Bari candan eyleme, ben sana heyranım” der.


İşte o günden beri bu türkü, Kilis’te her düğünde, ilk önce söylenir. Gençler tarafından toplu olarak hem oynanır ve hem de “Süd içtim dilim yandı” türküsü hep birlikte koşma olarak söylenir.

_____________________________
(1) Mahfel: Askeri gazino. Şimdiki Kız Meslek Lisesinin yeri)
(2) Gergef: Karyola örtüsünün, üzerine iş işlemek için, aynı büyüklükte gerilip bağlandığı köşeli ve ayaklı büyük kasnak.
(3) Köşker: Tabanı dana derisinden ve üstü keçi ve koyun derisinden el emeği olarak imal edilen Kilis’e özel yemeni ustası. (Bu yemenileri şimdi Folklor ekipleri de giymektedir.)

Derleyen: Hasan BİTKEN (Araştırmacı, yazar)