türkiyenin halepçe katliyamındaki konumu

[marksis]

Tayfunê Zilani'de gördüğü kabustan -hani böyle şeyler olmadı kabus gördük ya bazılarımız- ne kadar etkilendiyse akli dengesini yitirmiş....
siteadi.com - türkiyenin halepçe katliyamındaki konumu
Zilan Katliamı'nın tanığı
Van'ın Erciş İlçesi 'Zilan Deresi'nde 1930 yılında meydana gelen ve 'Zilan Katliamı' olarak anılan olaylar sonrasında akli dengesini yitiren Tayfun Susak (Tayfunê Zilani), Muş'un Bulanık İlçesi'nde dilencilik yapıyor
SIDDIK GÜLER/DİHA/VAN

'Zilan Deresi'nde 13 Temmuz 1930 yılında yaşanan olaylardan şans eseri kurtulan Susak, şimdi Bulanık'ta dilencilik yapıyor. Olaylar sonrası akli dengesini yitiren ve şimdi 95 yaşında olan Susak, olaylardan sağ kurtulmayı başaranlarıdan haber alamadığını, o yüzden yıllardır tek başına yaşadığını söyledi. Bulanık'ta kötü bir hayat sürdürdüğünü belirten Susak, yaşadıklarını unutamadığını vurguladı.

Bulanık'ta halk tarafından "Tayfunê Zilani" olarak anılan Susak, o günü şöyle anlattı: "Yüzbaşı Derviş Bey'e bağlı askerler, isyana kalkışacağız diye bir anda Zilan Deresi'ndeki 7 köye baskın yaparak, taramaya başladılar. Herkesi öldürmeye başladılar. Kısa bir süre içinde ortalık cesetlerle doldu. Ben de kaçarken yere düştüm. Cesetlerin altında kaldım. Benim öldüğümü zannettiler. Bütün cesetleri üst üste yığdılar, ben de cesetlerin altında kaldım. Askerler gittikten sonra ortaya çıktım. Ancak ailemden sadece ben sağ kalmıştım. Babam, annem ve bütün akrabalarım öldürülmüştü. Çok az kişi sağ kurtuldu. Kurtululanlar da benim gibi akli dengelerini yetirdiler."

'Zilan katliamından sonra esirlik başladı'

Olaylardan sonra tekrar askerlerce gözaltına alındığını belirten Susak, şöyle devam etti: "Bir süre sonra askerler tekrar bölgeye geldiler ve sağ kurtulanları Muş, Ağrı ve Doğubeyazıt'a götürdüler. Aralarında ben de vardım. Buralarda günlerce aç kaldık ve işkencelere tabi tutulduk. Daha sonra esir olarak birkaç yıl askerler için çobanlık yaptım. Çobanlıktan sonra beni Elazığ Deliler Hastanesi'ne gönderdiler. Uzun bir zaman burada kaldım. Burada hayvan muamelesi yapıyorlardı. Hastanede çok acı çektim. Burada ortalığın düzelmesi ile birlikte serbest bıraktılar. Ben de tekrar köyüme gelmek istedim. Ancak oraya gittiğim zaman evler dahi yoktu. Ben de Muş'a geldim. Ve Bulanık İlçesi'ne yerleştim. O günden bu yana buralarda dilencilik yaparak geçiniyorum."

'Burada rahat vermiyorlar'

Dönemin Bulanık Belediye Başkanı'nın barınmak için kendisine tahsis ettiği evde tek başına kaldığını belirten Susak, "Devlet köylerimize Afganlıları yerleştirdi, biz de sağ kalanlar ortada kaldık. Sonra burada kalmaya başladım. Dilencilik yapıyorum ama polisler sokaklarda dolaşmamı istemiyor" dedi.

Yakınları doğruluyor

Susak, o günden beri yakınlarından haber alamadığını belirtirken, Erciş ilçe merkezinde oturan yakınları ise, Susak'ın anlattıklarını doğrulayarak, yıllardır görüşmediklerini belirttiler.

Geliye Zilan katliamı

"Ağrı Dağı bozgunundan (Ağrı İsyanı: 1930) sonra Kürtler akın akın Geliye Zilan'a sığınmışlardı. Toplanan insanların sayısı hiç kimse tarafından hiçbir zaman saptanamadı. Ama Geliye Zilan, tarihte benzeri olmayan bir katliama tanık oldu.

Gelinin giriş ve çıkışları tutulmuş, on binlerce asker tarafından baştan başa sarılmış, sonra kırım başlamış, kırım boyunca yer gök insan feryatlarıyla dolmuştu. Yeni doğmuş bebekten 90'lık ihtiyara kadar her yaş ve cinsiyetten sayısız insan; mitralyöze tutularak, süngülenerek, buğday başağı biçilircesine yok edildi.

Devletin yarı resmi gazetesi durumunda olan Cumhuriyet gazetesi, 16 Temmuz 1930 tarihindeki sayısında Zilan vadisindeki toplu katliamı şöyle veriyordu:

"Karaköse, 14 (Özel muhabirimiz bildiriyor)- Ağrı eteklerinde eşkıyaya katılan köyler yakılarak, ahalisi Erciş'e sevk ve orda iskan olunmuştur. Zilan harekatında imha edilen eşkıya miktarı, 15 binden fazladır. Yalnız, bir müfreze önünde düşüp ölenler 1000 kişi tahmin ediliyor. Zilan deresine sıvışan 5 şaki teslim olmuştur. Buradaki harp, pek müthiş bir tarzda cereyan etmiştir.

Zilan deresi, lebalep cesetlerle dolmuştur."
Kaynak:Ahmet Kahramanı'ın Kürt İsyanları (Tedip ve Tenkil) kitabından (s.211, 209)

[ZiLAN]

Heval paylaşımın için teşekkürler.Bunları bilmeyenler tekrar tekrar okusun ki gerçeklerle karşılassınlar...

[pınar09]

emeğine sağlık dostum anlamlı paylaşım.

[_aytekin_]

emeğine sağlık dostum ben daha önce bilmiyordum..