Tarihte bugün: 1 kasım
siteadi.com - 1 Kasım [Yahya Kemal Öldü]
01 Kasım, 2005 00:04:00 (TSİ)

Şair Yahya Kemal Beyatlı, 1958'de İstanbul'da hayatını kaybetti.

Yahya Kemal Beyatlı 2 aralık 1884'te Üsküp'te doğdu, asıl adı Ahmed Agah'tır. İlköğrenimini Üsküp'te, orta öğrenimini Selanik ve İstanbul'da tamamladı.

1903'te Paris'e giderek Fransızcasını ilerlettikten sonra Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne girdi. 1912'de yurda döndükten sonra dil ve tarih konularında makaleler yayımladı.

1915'de üniversite öğretim kadrosuna atandı. Kurtuluş Savaşı'nın bitimine doğru Ankara'ya geçerek 'Hakimiyeti Milliye' gazetesinde başyazar oldu. 1923'te Urfa milletvekili olarak TBMM'ye girdi ve 1926'ya kadar bu görevde kaldı.

1926'da Varşova, 1929'da Madrid elçiliklerine atandı. 1931'de yurda geri döndü. Tekirdağ ve İstanbul milletvekili olarak 1935-1946 yılları arasında yeniden parlamentoya girdi.

1949'da Pakistan büyük elçisiyken emekliye ayrıldı. 74 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti. Rumelihisarı Mezarlığı'na gömüldü.

Kişiliğini Paris'te okurken ünlü tarihçi Albert Sorel'in derslerinden aldığı tarih zevkiyle, Fransız şairlerinin (Jean Moreas, Baudelaire, Verlaine...) ölçü ve biçim güzelliklerinde buldu.

Paris'e gidişi, İkinci Abdülhamit baskısından bir kaçış olduğu halde, orada siyasi faaliyetlere katılmayarak sanat çevrelerinde kendini yetiştirdi.

Paris öncesi Hamid ve Servet-i Fünun şiiri etkisinden kendisini böylelikle kurtardı, klasik divan şiirini Batı şiirindeki bütünlük anlayışıyla ele aldı.

Avrupa dönüşü yayımladığı neoklaisk şiirleri 'Bulunmuş Sayfalar'da, çıkış noktasının Osmanlı tarih ve şiiri olduğunu gösterdiği gibi, sonradan yeni şekiller ve sade dille yazdıklarında da genel olarak Osmanlı kültürüne bağlı kaldığı görülür.

Yahya Kemal'deki İstanbul, Boğaziçi ve Türk musikisi hayranlığına, tabiat güzellikleri yanı sıra, tarih değerleri de girer. Duygu, düşünce ve hayali ustalıkla kaynaştıran şair, pek çoğuna hikaye karakteri verdiği lirik-epik şiirlerinin konularını aşk, tabiat, deniz, ölüm ve sonsuzluktan alır.

İç ahengi her şeyden üstün tutuşu, şiiri 'musikiden başka türlü bir musiki' kabul edişi, 'Ok' şiiri bir yana bütün şiirlerini, bu ahengin sağlanmasına daha elverişli gördüğü aruzla yazmasına sebep oldu.

Sessiz Gemi

Artık demir almak günü gelmişse zamandan,
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan.

Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol;
Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol.

Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli,
Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli.

Biçare gönüller! Ne giden son gemidir bu!
Hicranlı hayatın ne de son matemidir bu!

Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler;
Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler.

Birçok gidenin her biri memnun ki yerinden,
Birçok seneler geçti; dönen yok seferinden.

Rindlerin Akşamı

Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç;
Bu son fasıldır ey ömrüm, nasıl geçersen geç.

Cihana bir daha gelmek hayal edilse bile,
Avunmak istemeyiz öyle bir teselliyle.

Geniş kanatları boşlukta simsiyah açılan
Ve arkasından güneş doğmıyan büyük kapıdan
Geçince başlıycak bitmeyen sükunlu gece.

Gruba karşı bu son bahçelerde, keyfince,
Ya şevk içinde harab ol, ya aşk içinde gönül.
Ya lale açmalıdır göğsümüzde yahut gül.

Günün diğer önemli olayları

1604: William Shakespeare'in trajedisi 'Othello'nun ilk gösterimi Londra Whitehall Palace'da yapıldı.
1922: Saltanat ve Halifelik makamları birbirinden ayrıldı ve saltanat kaldırıldı.
1927: Mustafa Kemal Paşa ikinci kez Cumhurbaşkanı seçildi.
1928: Yeni Türk harfleri kabul edildi.
1929: Ankara'da Anadolu Halk Bilgisi Derneği kuruldu. Derneğin 124 sayı çıkan Halk Bilgisi Haberleri adlı dergisi de yayımlanmaya başlandı.
1934: Ankara Kızılay'da Güven Anıtı açıldı.
1936: Ankara Devlet Konservatuvarı öğretime başladı.
1951: Cezayir Ulusal Özgürlük Cephesi, Fransa'ya karşı gerilla savaşı başlattı.
1954: Cezayir bağımsızlığını kazandı.
1959: Tiyatro ve sinema sanatçısı Halide Pişkin 53 yaşında öldü.
1962: Sovyetler Birliği, Mars'a ilk roketi fırlattı.
1993: Cumhuriyet tarihinin ilk din şurası toplandı.
1995: Eski Yugoslavya devletleri ile Bosna barış görüşmeleri başladı.
1998: İslam Konferansı Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesinin 14'üncü Toplantısı İstanbul'da başladı.
2001: Çin'in Ukrayna'dan satın aldığı yüzer kütle Varyag, İstanbul Boğazı'ndan geçti. Varyag, 2 kasımda da Çanakkale Boğazı'ndan Ege'ye çıktı.

__________________
bazı çocukların kalbinde yitirdiğim gibi
birçok kere yitirdim denizde kendimi
gidiyorum aramaya, suyu bilmeden
beni çürütecek, ışık yüklü ölümleri.